شما این حرف را از روی چه مأخذی می زنید؟

یکشنبه 92/11/13 — azadnagar - نظر

شما این حرف را از روی چه مأخذی می زنید؟

یکی از عادات بسیار بد اکثر ما ایرانیان آن است که بدون داشتن صلاحیت و تخصص در هر بحثی شرکت می کنیم و بدون ذکر مدرک و منبعی، حرفهای بی پایه و دلیل می گوییم. مرحو محمد قزوینی معتقد بود که چنین افرادی را باید حتما به نحوی تنبیه کرد تا اینکه مردم عادت کنند بدون دلیل و مدرک راجع به چیزی اظهار نظر نکرده و بیهوده در هر بحثی مداخله نکنند.

محمد علی جمالزاده در خاطرات خود از محمد قزوینی بتفصیل شرح می دهد که او در مجالس آُنس خود به گونه ای رفتار می کرد که کسی جرأت نداشت حرفهای بی پایه و مدرک بگوید. وی می نویسد:

«باز در مجلس دیگری یک نفر از یاران که به کتاب و بالخصوص کتابهای لغت علاقه سرشاری داشت و خود را به همین ملاحظه از اولاد میرزا مهدی خان مولف«دُرّی نادری» می دانست، در بین صحبت و تمجید و ثنا خوانی از ثروتمند(غنای) زبان فارسی، اظهار داشت که زبان فارسی دویست هزار لغت دارد. قزوینی کسی نبود که در قبال چنین ادعایی عکس العمل نشان ندهد. چسبید که این حرف را از روی چه مأخذی می زنید؟ آن شخص گفت: مأخذم کتاب «برهان قاطع» است.

قزوینی فورا کلید منزلش را از جیب درآورده به علیزاده داد- علیزاده جوانی آذربایجانی بود که به برلن آمده در اداره[مجله] «کاوه» خدماتی انجام می داد و با قزوینی هم منزل شده بود- و گفت: منزل ما دور نیست. خواهشمندم همین الان به منزل رفته کتاب لغت«برهان قاطعِ» خطّی را از کتابخانه من با خود همراه بیاورید تا بشماریم و ببینیم چند لغت دارد.

بزودی کتاب رسید. قزوینی کلمات چند صفحه را در حضور جمع شمرده معدلی به دست آورد و آنگاه رقم آن معدل را در رقم صفحات کتاب ضرب کرد و معلوم شد تعداد لغات در آنجا با آنچه آن شخص محترم گفته بود، تفاوت فاحش دارد.[به این ترتیب قزوینی] با زبان بسیار ملایم به آن مومن و دیگران درس عبرتی داد که بس گرانبها بود.»